Özlem ERMİŞ BEYHAN
Havacılık teknolojisinde global rekabette hegemonya kuran biri ABD’li diğeri AB merkezli iki ‘dev’in canını son dönemde bir Türk şirket fena sıkıyor.
Türkiye’de doğup kendi alanında dünya sıralamasında ilk üçe girebilen nadir şirketlerden olan Hitit, bugün 47 ülkede 68 havayoluna yazılım hizmeti veriyor. Sektörde hakimiyet kuran ABD’li Sabre ve Avrupalı Amadeus’tan müşterileri olan havayollarını ‘kapmaya’ başlayan Hitit’in başarı hikayesi, yazılım ihracatında Türkiye için bir örnek model olma özelliği de taşıyor. Hitit Bilgisayar’ın macerası, 1994’te o dönem THY’de çalışan Nur Gökman’ın, aynı şirketten Dilek Ovacık ile işten ayrılarak bir teknoloji firması kurma hayalini gerçekleştirmesi ile başlıyor.
Geliştirdikleri yazılımla THY’nin mil sistemini yöneten bu iki kadın, sadece Türkiye’de değil, tüm dünyada yazılım sektöründe kadına karşı önyargıları kırmak için mücadele ediyor. 2005 yılında Pegasus için temel havayolu çözümlerini geliştiren Hitit, Pegasus’un 2015 yılında yatırımcı olarak da şirkete dahil olmasıyla hızla büyümeye başlıyor.
Pakistan Havayolu geri adım atmadı
2018 de Hitit için önemli bir tarih. Çünkü bu tarihte Türk şirket ilk kez iki dev rakibinden biri olan Sabre’den müşteri ‘kapıyor’. Bundan önce yeni kurulan havayolu şirketlerinin teknolojik altyapısını üstlenen Hitit böylece ilk kez sektörü domine eden rakibinin ayağına basmış oluyor.
O günlerde ABD’den gelen her tür ‘ikaza’ direnip Türk şirkete geçme kararı alan PIA Airlines ile Hitit’te büyüme hızlanıyor. O dönem havacılıkta geleceğin; her hizmetin sunulduğu klasik yaklaşım ile mi, hizmetlerin ayrı alındığı ucuz havayolu şeklinde mi olacağına dair bir tartışma var.
Yönetim Kurulu Başkanı ve Kurucu Genel Müdür Nur Gökman’ın vizyonuyla Hitit yolunu ‘gelecek hibrit olacak’ kararına göre çiziyor ve ürettiği yazılım hem ucuz hem de klasik modele uyumlu olduğu için özellikle kovidin sektörü sarsması ile fazlasıyla tercih ediliyor. Örneğin Hitit, bu esneklikle havayolu şirketlerine yolcunun tüm sırayı satın alabildiği ‘kovid koltuğu’ satabilme hizmetini sunuyor. Rakip iki dev, yazılımlarına bunu ancak 8 ayda ekleyebileceklerini söylüyor! Böylece 2020’de kovid krizine rağmen 12 yeni havayolu ile imza atılıyor.
Pandemi ile iki yılda iki kat büyüme
2021’de, sektör lideri Amadeus’tan gelen bir havayolu da dahil 12 yeni havayolu şirketi, yazılım altyapısı için Hitit ile el sıkışıyor. 2022 yılında halka açılan şirket 16 yeni şirketin ihalesini kazanıyor, böylece 32 havayolu müşterisi 2 yılda ikiye katlanarak 60’a çıkıyor. Hitit’in dünyada hizmet verdiği yolcu sayısı ise 90 milyonu aşmış durumda. 2023’te Amsterdam ofisini açan, 8 yeni müşteri ile toplam 47 ülkede 68 havayoluna ulaşan şirket şimdi yeni bir global atak başlatıyor.
Yazılımda kadınlar için ‘kapsayıcı’ bir ortam yaratmak önemli
Hitit, yazılım sektöründe sadece Türkiye’de değil tüm dünyada kadınların kurup yönettiği nadir şirketlerden. Bu yapısı ile sektörde kadınların güçlenmesi için önemli bir rol üstleniyor.
Bu paralelde son olarak Hitit’in Yönetim Kurulu Başkanı ve Kurucu Genel Müdürü Nur Gökman, Uluslararası Kadın Girişimcileri Destekleme Fonu (IWEC) tarafından “Yılın İş Kadını ve Kadın Girişimcisi” ödülü verildi. İstanbul Ticaret Odası tarafından Türkiye adına aday gösterilen Nur Gökman, şunları söyledi: “Havacılık ve seyahat teknolojilerinde iki kadın olarak kurduğumuz Hitit’i, bugün güvenilir ve kredibilitesi yüksek bir dünya şirketi haline getirdik. Alanımızda dünyanın en büyük üç şirketinden biri olmayı başardık.
Tüm bu kazanımlarımıza paralel olarak, sektördeki kadınlar için de kapsayıcı bir ortam yaratmaya hep dikkat ettik. Tüm platformlarda vurguladığımız bu öncü yanımız ile diğer kadınlara da örnek oluyoruz. Bir yandan havacılığın ve seyahatin dijital dönüşümü için çalışmaya devam ederken, bir yandan da şirket içinde ve dışında kadınlara mentorluk yaparak, onları güçlendirmeyi sürdüreceğiz.”
Anadolujet ile el sıkıştı hedef THY
Hitit’in İş Geliştirme Direktörü ve Hollanda Ülke Müdürü Aras Kubilay, global iki dev rakiplerinin, dev havayolu şirketlerinin kurucusu olduğu şirketler olduğunu hatırlatarak, Türkiye’de kurulmuş bir yazılım şirketinin Türkiye’nin milli havayolu şirketine hizmet vermek istediğini, THY’nin yazılımda bir ihaleye çıkması halinde bu ihalenin en güçlü adayı olacaklarını anlattı. Kubilay şöyle konuştu: “Bizim için 2023 yılının en önemli kazanımı milli gururumuz Türk Hava Yolları oldu.
23 Şubat 2023 tarihinde Türk Hava Yolları ile iştiraki olan Anadolujet markasının Yolcu Rezervasyon Sistemleri Yazılım ve Bakım Hizmetleri Sözleşmesini imzaladık ve sistem kurulumu için gerekli hazırlıklara başladık. Sözleşme süresi, kurulumun tamamlanarak AJET markası tarafından kullanılmaya başlanma tarihinden itibaren beş yıl olacak. Son yaptığımız KAP açıklamasında da görüleceği üzere şirketimiz ile Türk Hava Yolları arasında; şirketimizin Crane Acente Portalı (Crane APP) teknoloji platformu ve dağıtım altyapısının kullanımına istinaden “Dağıtım Hizmetleri Sözleşmesi” imzalandı.
Bu Sözleşme uyarınca, THY uçuşlarının ve diğer ek ürün ve hizmetlerinin yetkili acenteler tarafından Crane APP kullanarak en güncel IATA standartlarına uygun şekilde satışı ve yönetimi mümkün hale gelecek. Sözleşme kapsamındaki Havayolu İçeriği’nin dağıtım ve satışı, THY’nin mevcut dağıtım ve satış kanallarından bağımsız ek bir hizmet olarak gerçekleşecek.”
Check-in tarihe karışacak
Hitit’in İş Geliştirme Direktörü ve Hollanda Ülke Müdürü Aras Kubilay, önceki gün Amsterdam’da gerçekleşen IATA Wings of Change Europe (WoCE) Konferansı’nda şirketin yeni vizyonunun ip uçlarını verdi. Kubilay şöyle konuştu: “One-stopshop” olarak bilinen tek noktadan tüm hizmetlerin verilebildiği konseptte öncüyüz.
Havacılık Perakendeciliği (Airline Retailing) adı verilen yeni yaklaşımla, yolcuların havayolu hizmetlerine ulaşma akışının artık günümüzde alışık olduğumuz modern e-ticaret platformlarındaki müşteri deneyimine eşdeğer bir noktaya gelmesi hedefleniyor.
Bu doğrultuda eski dönemlerden kalan bilet, kupon, check-in gibi kavramların ortadan kaldırılıp, zengin içerikli ve kişiselleştirilmiş “hizmet teklifi” ve ”sipariş kaydı” kavramlarına geçiş yapılması öngörülüyor. Böyle köklü bir değişim süreci için tüm endüstri paydaşlarına önemli roller düşüyor, havacılık teknolojileri firmalarının da rezervasyon sistemleri başta olmak üzere mevcut yazılım çözümlerini baştan aşağı değiştirmeleri gerekiyor.”
“Havacılık teknolojisinde Türkiye’yi marka haline getirdik”
“Yüzde 100 Türk teknolojisi ve yazılımları sayesinde her yıl milyonlarca insan, şehirler, ülkeler ve kıtalararası yolculuklarını sorunsuz tamamlıyor. Yazılımlarımızı İTÜ Teknokent’te, 409 Türk mühendisi ile geliştiriyoruz. En büyük rakiplerimiz kovid dönemi olan 2020-2021 yıllarında ortalama yüzde 2-3 civarı büyürken, Hitit 2020’de yüzde 50, 2021’de yüzde 36, 2022’de yüzde 30 büyüme yakaladı. Bu durum hem Türk teknolojisinin uluslarararı pazarlarda rakipleriyle boy ölçüşmesi hem de ihracata olan katma değerli getirisiyle Türkiye adına önemli bir kazanım. 2023 yılının üçüncü çeyreği itibarıyla 19,1 milyon dolarlık ciromuzun yüzde 70’inden fazlası ihracat gelirlerinden geliyor.”
